Stadion Allianz Arena w Monachium

Idąc do ich biura oczekujemy czegoś zaskakującego i imponującego. W końcu architekci Jacques Herzog i Pierre de Meuron zaprojektowali dzieło o iście olimpijskiej wielkości, ze szczytu którego będą mogli ciskać na ziemię kolejne pomysły niczym gromy. Tymczasem zatrzymujemy się na Rheingasse w Bazylei, przy małej wilii pod numerem 6, gdzie swoją pracę zaczynali 26 lat temu. I choć od tego czasu zaprojektowali już wiele budynków, które zapewniły im architektoniczną dominację nad nadreńskim krajobrazem, w ich firmie nadal panuje dość swobodna atmosfera. Jak to zwykle bywa, pozory są mylące. Firma Herzoga i de Meurona zatrudnia łącznie 180 osób, 130 z nich pracuje w Bazylei. To najbardziej twórcze umysły branży – obecnie pracują jednocześnie nad 30 różnymi przedsięwzięciami w Europie, Azji i Ameryce. 30 to absolutna górna granica - mówi Jacques Herzog. Trzy lata temu, Fundacja Hyatt przyznała obu partnerom Nagrodę Pritzkera. W środowisku architektów jest to najwyższa forma nobilitacji. Po otrzymaniu tej nagrody, Herzog i de Meuron dołączyli do absolutnej czołówki świata architektury. Ich kariery rozwijały się równolegle. Obaj urodzili się w 1950 roku w Bazylei i studiowali na Politechnice Szwajcarskiej w Zurychu (ETH). Po uzyskaniu dyplomów i odbyciu staży, w 1978 roku założyli w Bazylei firmę Herzog & de Meuron. Obaj wykładają gościnnie na Harwardzie, zaś od kilku lat również na Politechnice Szwajcarskiej w Zurychu – tam, gdzie zaczęła się ich kariera.

Pulsujący owal
Herzog i de Meuron zyskali reputację niestrudzonych pionierów, stale poszerzających granice tego, czego mogą spodziewać się po nich odbiorcy. Zadziwiają obserwatorów wirtuozerią w projektowaniu powierzchni i fasad. Geniusz w tej dziedzinie jest właśnie tym, co pozwoliło naszym bohaterom, również amatorsko grającym w piłkę nożną, pokonać konkurentów w walce o zaprojektowanie nowego monachijskiego stadionu piłkarskiego, który Franz Beckenbauer nazwał najbardziej odjazdowym stadionem na świecie. Pierwszy gwizdek rozpoczynający mecz na Allianz Arena zabrzmi w przyszłym roku. Można przypuszczać, że nawet ludzie, których niezbyt interesuje piłka nożna będą zafascynowani lśniącą fasadą stadionu, mieniącą się kolorowymi efektami świetlnymi. Intensywność oświetlenia może również oddawać dramatyzm gry na boisku – ten budynek jest niemal jak żywa istota. Owalna konstrukcja ma 258 metrów długości, 227 metrów szerokości i 50 metrów wysokości. Zapewnia 66 000 miejsc, zaś kolejne rzędy ułożone są najbardziej stromo ze wszystkich stadionów w Europie.

Koszty budowy poniosły wspólnie dwa monachijskie kluby: FC Bayern i TSV 1860 Monachium. Herzog i de Meuron, entuzjastyczni kibice FC Basel, dali już przedsmak tego typu konstrukcji, projektując podobny stadion dla swojej rodzinnej Bazylei, pieszczotliwie zwany przez mieszkańców Joggeli. Jest to budowla znacznie mniejsza niż wielki brat z Bawarii, lecz z równie imponującą fasadą, na którą składa się ponad 4400 święcących kopuł wykonanych z poliwęglanu. Herzog uważa, że oskarżenia o nadmiar efektów specjalnych kierowane pod ich adresem są absurdalne. Efekty, światła, najlepsi piłkarze, dramaturgia gry – to wszystko należy do futbolowego widowiska, odpowiada. On i jego partner za swoje zadanie uważają zapewnienie takiemu widowisku odpowiedniej scenerii. Herzog podkreśla, że architektura musi być zmysłowym i inteligentnym medium. W przeciwnym razie staje się nudna.

Budowle jako dzieła sztuki
Choć Jacques Herzog i Pierre de Meuron projektowali wiele rodzajów budynków: od mieszkalnych po hale fabryczne, od lokomotywowni po uniwersyteckie biblioteki, są znani głównie z projektów stadionów i muzeów. Przeprojektowanie londyńskiej elektrowni Bankside na galerię sztuki współczesnej Tate Modern rozsławiło ich nazwiska w roku 2000 i okazało się przełomem w karierze. Budowla ta stanowi nie tylko monumentalne tło dla dzieł współczesnej kultury. Świat architektury uznaje, że w rękach tych dwóch znakomitych twórców sam budynek także stał się dziełem sztuki.

Olimpiada w Ptasim Gnieździe
Po zaprojektowaniu monachijskiej świątyni futbolu, Herzog i de Meuron zyskali reputację mistrzów naprawdę wyjątkowych konstrukcji. Równocześnie powstaje nowy pekiński stadion, zwany Ptasim Gniazdem, również zaprojektowany przez Herzoga i de Meurona. Odbędą się tam Igrzyska Olimpijskie 2008 roku. Herzog uważa, że architektura powinna zmieniać miasto. Przekonamy się, czy Allian Arena w Monachium sprosta temu zadaniu. Już teraz jest pewne, że stadion stanie się magnesem dla publiczności. Herzog ma nadzieję, że gdy budowa Areny zostanie zakończona a ludzie doświadczą w niej atmosfery imprez sportowych, znajdą inną, bardziej właściwą nazwę. Ma już nawet propozycję: Najpiękniejszy stadion piłkarski na świecie.